“Nếu bạn đưa một trẻ hư ra đứng dưới nắng nóng và bắt chúng đào hố mỗi ngày, nó sẽ dần trở thành một đứa trẻ ngoan…”

Hố – Louis Sachar

Một vài người nghĩ vậy, và đó là khởi đầu cho Trại Hồ Xanh, cũng là khởi đầu cho “Hố”. Hố là tiểu thuyết dành cho thiếu nhi của tác giả Louis Sachar, xuất bản lần đầu vào năm 1998. Đúng như cái tên của mình, từ đầu đến cuối tác phẩm là sự tồn tại của những cái hố. Hố do các cậu nhóc hư trong truyện đào. Hố do những “kẻ phản diện” đào và cả “hố” do chính tác giả tạo nên.

Hố đem bí mật bất ngờ, ẩn giấu sau một mạch truyện giản đơn.

Câu chuyện “Hố” bắt đầu khi cậu bé Stanley Yelnats gặp được “cái hố” đầu tiên của đời mình. Cậu bị cáo buộc là kẻ ăn cắp đôi giày của một tuyển thủ nổi tiếng. Việc bị đổ oan khiến Stanley một lần nữa phải cảm thán số phận xui xẻo của mình. Y như cách cuộc đời vùi dập cuộc đời của ông cậu, cha cậu… Mà tất cả đều bắt nguồn từ một lời nguyền xa xưa.

Ôm lấy tội danh đầy oan ức, Stanley bị đưa đến trại Hồ Xanh để bồi dưỡng nhân cách. Trái với cái tên xanh mướt của mình, trại Hồ Xanh lại là một nơi cằn cội, nóng nực. Nơi đây là vùng đất trống không khác hoang mạc là mấy, lỗ chỗ đầy là hố.

Những cái hố ở đây được đào bởi không biết bao nhiêu cậu bé hư.

Trong đó có Stanley đáng thương. Người ta có niềm tin rằng chỉ cần đào hố, ngày qua ngày, tháng qua tháng, những đứa trẻ hư sẽ bỗng trở nên ngoan hơn. Nhất là đào hố dưới cái nắng bỏng rát cháy da cháy thịt. Chúng phải đào hố với bình nước bé tí, nhiều khi còn gần như trống rỗng, nếu lỡ làm phật lòng quản giáo.

Tại nơi đây, Stanley phải học cách sinh tồn trong điều kiện khắc khổ ấy. Cậu cũng kết bạn được với vài đứa nhóc khác cũng chung cảnh đào hố như mình, trong đó có Zero. Cậu dạy chữ cho Zero, còn Zero, sẽ phụ cậu đào hố. Sự giúp đỡ ấy bớt cho cậu phần nào mệt mỏi từ việc đào những cái hố không có hồi kết.

Vậy nếu chỉ là chuyện đào hố, vậy điều gì sẽ giữ chân độc giả tới trang cuối cùng và phải trầm trồ ngạc nhiên?

Đó chính là bí ẩn đằng sau chiếc hố. Hóa ra, Trại trưởng Trại Hồ Xanh lợi dụng những đứa trẻ đào hố để thực hiện âm mưu tư lợi của riêng mình. Thực ra, việc đó cũng bắt nguồn từ những mối duyên phức tạp từ cả trăm năm trước.

Và vào lúc Stanley mơ hồ nhận ra sự thật đằng sau, vài sự cố bỗng phát sinh. Sự cố bất ngờ đẩy cậu và người bạn Zero vào một cuộc phiêu lưu đích thực. Chuyến phiêu lưu bất đắc dĩ lại vừa vặn trở thành mảnh ghép hoàn hảo cuối cùng cho toàn bộ mạch truyện, khiến cho bức tranh toàn cảnh về lớp lang nhân duyên từ trăm năm trước hiện lên hoàn hảo và cực ấn tượng.

Hố kể truyện về những đứa trẻ, nhưng lại không chỉ kể về những đứa trẻ.

Câu chuyện lấy bối cảnh chính ở trại Hồ Xanh. Thế nhưng, thực tế, Hố như một thước phim đa không gian. Lúc thì kể về chuyện thường ngày của những cậu nhóc đào hố. Khi lại quay ngược thời gian về cả trăm năm trước, ngày mà trại Hồ Xanh còn đầy ắp nước, mát mẻ, dịu trong. Lúc lại lãng đãng kể về những sinh vật ẩn trốn giữa thiên nhiên hoang dã nơi đây. Có đôi khi, mạch truyện đang từ quá khứ, lại ngược về hiện tại. Hơn hết thảy, những khúc chuyển lại vừa mềm mại, tinh tế, hệt như thả một đóa hoa vào giữa một rừng lá. Rõ ràng là khác biệt, nhưng lại hòa hợp vô cùng.

Mạch truyện gắn liền với số phận của những đứa trẻ.

Trung tâm của cả bộ truyện nằm trên người cậu bé Stanley. Sau đó thêm vào cậu bạn Zero lì lợm ít nói. Hai đứa nhóc chẳng thể coi là bạn thân, mà giống như kiểu hai cây non nương tựa lẫn nhau trên mảnh đất cằn cỗi. Chúng cố vươn về ánh sáng, cố tìm về nguồn nước, nương tạm vào nhau để tồn tại.

Ở trại Hồ Xanh cũng có nhiều đứa trẻ khác, như Tia X, Zigzag, Mực… Mỗi đứa một tính. Nhân tri sơ, tính bản thiện. Tuy nhiên, những đứa trẻ ở trại Hồ Xanh thì cũng không được thiện lành cho lắm. Nhưng nói chúng xấu xa, thì cũng còn xa mới đến mức đó. Tính cách khác biệt dẫn đến hành vi cũng khác biệt. Tất cả thầm lặng thúc đẩy mạch truyện. Để rồi tác giả sẽ bất ngờ bật mở cánh cửa bất ngờ ở cuối truyện, khiến độc giả không khỏi trầm trồ: À, ra thế.

Và nhân tố chính nắm giữ chìa khóa bất ngờ của cốt chuyện chính là những “người lớn” trên mảnh đất trại Hồ Xanh.

Đó là bà Trại Trưởng ác độc, hà khắc, chẳng quan tâm gì đến tính mạng đám nhóc trong trại. Đó là ông Pendanski hèn nhát, thù dai và cũng chẳng mấy tốt đẹp. Không chỉ vậy, đó còn là những nhân vật bí ẩn thuộc về dòng thời gian hàng trăm năm trước. Ví dụ như là chàng trai da đen bán hành rong, cô giáo dạy trẻ dịu dàng, vị nữ tướng cướp hung hãn mà quyến rũ nhất vùng… Có chàng trai nghèo đem lòng yêu mến cô gái xinh đẹp nhất làng. Hay là lời hứa với bà lão phúc hậu…

Từng kiếp người tưởng như xa lạ, nhưng đều được Louis Sachar kết nối bằng sợi tơ định mệnh mỏng manh. Để khi khép lại trang sách cuối cùng, độc giả sẽ không kìm được mà nở nụ cười hạnh phúc.

Hố đã đào và đã được “lấp” rất trọn vẹn.

Ra đời lần đầu vào năm 1998, Hố đã giành được nhiều giải thưởng. Trong đó, tác phẩm còn lọt vào top 6 tác phẩm thiếu nhi xuất sắc của mọi thời đại được bình chọn vào năm 2012.

Đây là một cuốn truyện dành cho thiếu nhi, nhưng cũng rất phù hợp để người lớn đọc và cảm nhận. Thế giới phức tạp, đan xen giữa nhiều dòng thời gian. Tất cả được kết nối sợi dây nhân quả nhiều đời. Khiến độc giả một khi đã cầm sách lên là khó lòng buông xuống. Một lần nữa, có thể khẳng định, Hố đã đem đến một làn gió độc đáo cho làng văn học Mỹ hiện đại.

——————————————————————————————————-

Xem thêm những cuốn sách thú vị khác Ngan đã đọc tại: http://192.168.50.166/wordpress/ngan-doc/

Follow những lời lảm nhảm của Ngan tại Facebook: https://www.facebook.com/nganosaigon